درویش ناصرعلی اسداللّه بن محمود ایزدگشسب اصفهانیدرویش ناصرعلی اسداللّه بن محمود ایزدگشسب اصفهانی، از مشایخ سلسله گنابادی در اصفهان بوده است. ۱ - معرفی اجمالیاسداللّه ایزدگشسب، معروف به درویش ناصرعلی و متخلّص به «شمس»، فرزند محمود بن اسداللّه بن عبداللّه گلپایگانی اصفهانی، عالم فاضل و حکیم جامع، ادیب مدقّق و عارف فرزانه، از مشایخ سلسله گنابادی. در حدود سال ۱۳۰۳ق در گلپایگان متولّد شده، و در اصفهان و تهران و خراسان و نجف تحصیل علوم فقه و اصول و حکمت نموده، در بیدخت گناباد، خدمت حاج ملاّمحمّد سلطان علی‌شاه رسیده، و دست ارادت به او داده، و در فقر و تصوّف، ریاضت‌ها کشیده است. از سال ۱۳۵۰، اجازه دستگیری فقرا را یافت. وی عاقبت به استخدام اداره فرهنگ درآمد، و هفت سال مدیر مدرسه حکمت بود. مدّتی نیز در دبیرستان گلبهار تدریس می‌نمود، و نگارنده، افتخار شاگردی او را داشت. ایشان از سال ۱۳۰۵ش مجلّه عنقا را منتشر ساخت. ابیات زیر از اشعار او است: "ز میخانه یکی دیوانه برخاست•••از آن دیوانه صد فرزانه برخاست" "دل از لعل لبش یک نکته بشنید•••از آن نکته هزار افسانه برخاست" "پریشان روزگاری‌های عاشق•••همه زان نظره جانانه برخاست" "چو شمس آن دلبر جانانه را دید•••هزارش نعره مستانه برخاست" ۲ - وفاتوی سرانجام در ۵ جمادی‌الاوّل ۱۳۶۶ق وفات یافت، و در تخت فولاد مدفون گردید، و جهت او تکیه‌ای مخصوص بنا شد. ۳ - آثار و تالیفاتوی را تالیفات بسیاری است که از آن جمله است: ۱. اسرار العشق در تفسیر سوره یوسف، مطبوع؛ ۲. بدایع الآثار؛ ۳. بساط العشق و المحبّه؛ ۴. تحفه السّفر؛ ۵. ترجمه کتاب خطّ و خطّاطان به عربی؛ ۶. جنّه النّفوس در احکام روزه؛ ۷. حیاه الانسان و تسبیح اعیان؛ ۸. جذبات الهیّه (منتخب دیوان شمس تبریزی، مطبوع)؛ ۹. دیوان اشعار؛ ۱۰. دیوان النّبویه در اسرار سلوکیّه؛ ۱۱. ردّ بر دکتر فندر آلمانی؛ ۱۲. رشحات الاسرار؛ ۱۳. سعادات النّجفیه در شرح دعاء عدلیّه؛ ۱۴. شرح صلاه محی الدّین عربی؛ ۱۵. شمس التّواریخ، مطبوع؛ ۱۶. طرائف الحکم در حکمت الهی؛ ۱۷. قبسات الانوار؛ ۱۸. گلزار اسرار؛ ۱۹. لوامع الانوار؛ ۲۰. مختصر معراج السّعاده نراقی؛ ۲۱. مصابیح الاصول؛ ۲۲. مظاهر الانوار؛ ۲۳. معرفه الرّوح، مطبوع؛ ۲۴. نامه سخنوران در تذکره شعراء، مطبوع؛ ۲۵. نور الابصار در احوالات نورعلی شاه اصفهانی؛ ۲۶. هدایه الامم در نبوّت خاصّه و غیره. [۱]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، رجال اصفهان یا تذکره القبور، ص۷۱-۷۲.
[۲]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، تذکره شعرای معاصر اصفهان، ص۲۷۹-۲۸۲.
[۳]
ایزدگشسب گلپایگانی، اسدالله، شمس التّواریخ، ص۸۴-۸۶.
[۴]
ایزدگشسب گلپایگانی، اسدالله، شمس التّواریخ، ص۹۱-۹۲.
[۵]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۲۵۹-۲۶۱.
[۶]
بلاغی، سیدعبدالحجه، مقالات الحنفاء، ص۱۴۱.
[۷]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، نقباءالبشر، ج۱، ص۱۴۷.
[۸]
مشار، خان‌بابا، مؤلّفین کتب چاپی، ج۱، ص۵۳۹-۵۴۰.
[۹]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلاّت ایران، ج۴، ص۵۲-۵۴.
[۱۰]
مرسلوند، حسن، زندگی نامه رجال و مشاهیر ایران، ج۱، ص۳۲۰-۳۲۱.
[۱۱]
هدایت، رضاقلی خان، تذکره العارفین فسایی، ص۸۴.
[۱۲]
برقعی، محمدباقر، سخنوران نامی معاصر، ج۲، ص۲۰۰۵-۲۰۰۹.
[۱۳]
تابنده گنابادی، سلطان‌حسین، نابغه علم و عرفان، ص۴۱۳-۴۱۴.
۴ - پانویس
۵ - منبعمهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۵۳۲. |